جراحی دندان چیست؟
جراحی، کلمه خوشایندی نیست به همین دلیل وقتی می‌گویند به آن نیاز دارید، ترس و ناراحتی واکنش‌های رایجی هستند که افراد از خود نشان می‌دهند. عقل شما می‌گوید که جراحی دندان مدرن بی خطر، بدون درد و در درمان طیف وسیعی از شرایط پزشکی بسیار موثر است. اما قلب شما ممکن است همچنان حاوی تصاویر ناراحت کننده ای از خون، چاقوی جراحی و غیره باشد. واقعیت این است که جای ترسی وجود ندارد و نگاهی به این که جراحی دندان چیست به کاهش این ترس‌ها کمک می‌کند. جراحی دندان جراحی دندان اصطلاح گسترده ای است که به طیف وسیعی از اقدامات پزشکی که لثه و دندان را درگیر می کند اشاره دارد. با کلینیک دکتر صادقی همراه باشید تا درباره جراحی دندان بیشتر اطلاعات کسب نمایید.
در چه مواردی جراحی دندان انجام می شود؟
انواع جراحی دندان معمولا برای کشیدن دندان‌های به شدت پوسیده، آسیب دیده یا عفونی انجام می‌شود. این روش‌ها شامل کشیدن دندان به شکل ساده یا پیچیده است که به عوامل مختلف، از جمله اینکه چه مقدار از دندان بالای خط لثه قرار دارد بستگی دارد.
روش‌های رایج‌تر دندانپزشکی شامل کشیدن دندان‌های عقل نیز می‌شود. این دندان‌ها زمانی که نهفته هستند یا زمانی که باعث ازدحام بیش از حد دندان ها می‌شوند، می‌توانند مشکل به وجود بیاورند.
سایر روش‌های دندانپزشکی مانند عصب کشی، جراحی برای قرار دادن ایمپلنت‌های دندانی در فک و جراحی برای اصلاح مشکلات فک نیز جزء جراحی دندان به حساب می‌آیند. از روش‌های جراحی در درمان موارد شدید یا پیشرفته بیماری پریودنتال نیز استفاده می‌شود.
به طور خلاصه جراحی دندان هر عملی را که بر روی دندان‌ها، لثه‌ها، فک‌ها و نواحی اطراف انجام می‌شود، پوشش می‌دهد. این کار شامل کشیدن دندان، انواع ایمپلنت‌های دندانی، پیوند لثه و استخوان، جراحی فک اصلاحی، ترمیم آسیب و غیره است.
انواع مختلف روش‌های جراحی دندان
بیشتر افرادی که به دندانپزشک مراجعه می‌کنند اغلب یک یا چند عمل جراحی دهان را برای رفع مشکلات سلامت دهان خود انجام داده اند. اگرچه ممکن است برای بیمار ترسناک به نظر برسد، اما این کاری است که دندانپزشکان روزانه به صورت معمول انجام می‌دهند بنابراین دلیلی برای نگرانی وجود ندارد.
برخی از رایج ترین عمل‌های جراحی دهان که دندانپزشکان انجام می‌دهند را با هم بررسی می‌کنیم.
کشیدن دندان
کشیدن دندان یک عمل جراحی بسیار رایج دندان است. کشیدن برای جلوگیری از گسترش پوسیدگی و بیماری لثه انجام می‌شود. این کار زمانی انجام می‌دهندکه دندان خیلی آسیب دیده و نمی‌توان آن را نجات داد یا زمانی است که در دهان جایی برای رویش صحیح دندان وجود ندارد.
دندان‌های قابل مشاهده با استفاده از فورسپس کشیده می‌شوند، اما اگر دندان زیر لثه گیر کرده باشد معمولاً جراحی لازم است.
ایمپلنت‌های دندانی برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته انجام می‌شوند. برخلاف پروتزهای مصنوعی که در بالای لثه قرار می‌گیرند، ایمپلنت‌ها به استخوان فک متصل می‌شوند. سپس یک دندان مصنوعی به بالا پیچ می‌شود تا ظاهر دندان‌های بیمار را زیبا کنند.
ایمپلنت‌ها که به عنوان ریشه دندان عمل می‌کنند، رشد استخوان را نیز تحریک کرده و به حفظ ساختار صورت بیمار کمک می‌کنند. قرار دادن پین در فک به جراحی دندان نیاز دارد.
پیوند استخوان
این یکی از متداول‌ترین روش‌های جراحی دهان برای افرادی است که می‌خواهند ایمپلنت دندان انجام دهند اما توده استخوانی کافی در فک خود برای نگه داشتن ایمپلنت در جای خود را ندارند. از این روش برای برداشتن مقداری استخوان از یک قسمت بدن و استفاده از آن برای افزایش تراکم استخوان در فک استفاده می‌شود.
آپیکوکتومی
این روش در صورتی انجام می‌شود که عصب کشی برای جلوگیری از انتشار عفونت از عصب مرده داخل دندان کافی نباشد. در طول عمل، دندانپزشک قسمت عفونی ریشه دندان را برمی‌دارد. این کار برای خلاص شدن از شر عفونت قبل از پر کردن ریشه برای جلوگیری از عفونت‌های بعدی لازم است.
جراحی فک اصلاحی
جراحی اصلاحی فک که به عنوان جراحی ارتوگناتیک نیز شناخته می‌شود، برای اصلاح شرایط فک و صورت استفاده می‌شود. این موارد شامل ناهماهنگی فک و دندان است. جراحی ارتوگناتیک در لغت به معنای فک‌های صاف است. این نوع درمان توانایی فرد را برای جویدن و صحبت کردن بهبود می‌بخشد. جراحی ارتوگناتیک برای اصلاح ناهماهنگی‌های فک بالا و پایین ضروری است. این نوع از جراحی دندان برای بهبود عملکرد جویدن، گفتار، تنفس، زیبایی و همچنین مشکلات گاز گرفتن و آپنه خواب انجام می‌شود.
مشکلات رایجی که می‌توان با جراحی ارتوگناتیک مدیریت کرد:
- فک بالایی صاف
- نمایش بیش از حد لثه‌ها (یعنی لبخند لثه ای)
- کشیدگی کلی صورت
- عدم تقارن صورت
- فک پایین بلند
- فک پایین کوتاه
- آپنه انسدادی خواب
- بدشکلی فک ناشی از ضربه
قطع ریشه و نیم برش دندان
آمپوتاسیون ریشه به برداشتن یک ریشه از طریق جراحی در صورت چند ریشه بودن دندان اشاره دارد. اگر یک یا چند ریشه دندان عفونی شود یا استخوان قابل توجهی در اطراف دندان از دست رفته باشد، دندانپزشک ممکن است بیمار خود را به یک جراح فک و صورت برای عمل جراحی دهان به نام همیسکشن ارجاع دهد. در طول این پروسه، جراح نیمی از دندان را برمی‌دارد و یک دندان یک ریشه باقی می‌گذارد.
روش‌های افزایش طول تاج
قبل از قرار دادن روکش روی دندانی که ترک خورده، شکسته یا در اثر پوسیدگی ضعیف شده است، دندانپزشک ممکن است بیمار خود را برای انجام عمل افزایش طول تاج به یک جراح فک و صورت ارجاع دهد. این کار تضمین می‌کند که ساختار دندان می‌تواند تاج را به طور ایمن در جای خود نگه دارد.
جراحی کشیدن دندان عقل
همه افراد دندان عقل ندارند، اما بیشتر افراد یک تا چهار دندان دارند که معمولاً بین ۱۷ تا ۲۵ سالگی در می‌آیند. دندان‌های عقل اغلب نهفته می‌شوند، به این معنی که فضای کافی برای شکستن لثه و بیرون آمدن آنها وجود ندارد. با کشیدن دندان می‌توانید از آسیب به دندان‌های اطراف جلوگیری کنید.
جراحی برداشتن دندان عقل معمولا توسط دندانپزشک یا جراح دهان انجام می‌شود. این جراحی شامل بریدن لثه و برداشتن دندان به صورت کامل یا تکه تکه است. برای جلوگیری از درد از بی حسی موضعی و بیهوشی به صورت گاز یا داخل وریدی (در ورید) کمک می‌گیرند. جراح شما بر اساس پیچیدگی عمل، سطح راحتی شما و تعداد دندان‌هایی که باید کشیده شوند، تصمیم می‌گیرد از کدام یک استفاده کند.
جراحی پریودنتال
هدف از جراحی پریودنتال حذف باکتری از زیر لثه، تغییر شکل استخوان‌های نگهدارنده دندان و جلوگیری از آسیب بیشتر لثه است. جراحی پریودنتال توسط دندانپزشک یا جراح دهان انجام می‌شود و معمولاً تحت بی حسی یا بیهوشی عمومی صورت می‌گیرد.
جراحی پیوند استخوان
پیوند استخوان به عنوان جراحی ترمیمی نیز شناخته می‌شود. پیوند استخوان یک روش جراحی جزئی برای بازسازی استخوان در نواحی از دهان است که به دلیل پریودنتیت، ضربه، عفونت، استفاده طولانی مدت از دندان مصنوعی و دلایل دیگر از دست رفته است. در بسیاری از موارد، از دست دادن استخوان به دلیل از دست دادن دندان است. هنگامی‌که یک دندان از دست رفت، استخوانی که از آن حمایت می‌کند، به نام استخوان آلوئولار، ناپدید یا جذب می‌شود. جراحی پیوند، جایگزین استخوان از دست رفته می‌شود. این جراحی کاملا امکان پذیر بوده و نتیجه موفقی دارد زیرا بافت استخوان در صورت داشتن محیط مناسب برای رشد، توانایی بازسازی را دارد.
دندانپزشکی آرام بخشی برای جراحی دندان چیست؟
دندانپزشکی تحت آرام بخشی یک گزینه برای جراحی دندان است که باعث کاهش اضطراب بیمار می‌شود. زمانی این گزینه پیشنهاد می‌شود که جراحی طولانی و پیچیده ای در انتظار شماست. همچنین اگر اضطراب شدید و کنترل نشده داشته باشید جراحی تحت آرامبخشی گزینه مناسبی است.
دندانپزشکی آرام بخش به شما کمک می‌کند تا به جای تأخیر انداختن کار‌های دندانپزشکی به دلیل اضطراب، مراقبت‌های دندانی مورد نیاز خود را دریافت کنید. علاوه بر اینکه استفاده از این دارو می‌تواند به شما در حفظ آرامش کمک کند، به دندانپزشک نیز کمک می‌کند تا جراحی آسان تر انجام دهد. اگر می‌خواهید جراحی دندان تحت آرام بخشی را انجام دهید، دندانپزشک سابقه پزشکی شما را بررسی می‌کند تا مطمئن شود که کاندید مناسبی هستید یا خیر. برای اکثر بیماران می‌توان با خیال راحت برای اقدامات دندانپزشکی از آرامبخشی برای آنها استفاده کرد، به استثنای بیمارانی که شرایط پزشکی خاصی دارند.
قبل از جراحی دندان چه انتظاری داریم؟
احتمالاً دستورالعمل‌های ویژه‌ای قبل از جراحی دندان به شما داده می‌شود تا آنها را رعایت کنید. به عنوان مثال، اگر قرار است تحت آرامبخشی یا بیهوشی عمومی قرار بگیرید، دندانپزشک تجویز می‌کند تا چند ساعت قبل از جراحی از خوردن یا نوشیدن خودداری کنید. همچنین باید دندانپزشک خود را در مورد داروهایی که مصرف می‌کنید یا شرایط پزشکی خود از قبل مطلع کنید. دندانپزشک احتمال دارد به شما توصیه کند که مصرف برخی داروها را قبل از جراحی متوقف کنید. اگر مشکل پزشکی دارید، شاید نیاز به مصرف دارو قبل از جراحی داشته باشید تا خطر عوارض را کاهش دهند.
چه چیزی در طول جراحی دندان انتظار می‌رود؟
جراحی دندان اغلب در مطب دندانپزشکی به عنوان یک روش سرپایی انجام می‌شود. در طول جراحی دندان، بسته به سطح آرام بخشی و بی حسی که دریافت کرده اید، به جز فشار و حرکت ابزارها نباید هیچ دردی احساس کنید. بسته به عوامل خاصی، مانند نوع جراحی که انجام می‌دهید، می‌توانید انتظار داشته باشید که بی حسی موضعی، بیهوشی عمومی یا آرام بخش داشته باشید. اگر تحت آرامبخشی یا بیهوشی عمومی‌هستید، دندانپزشک شما در طول پروسه جراحی بر وضعیت حیاتی، از جمله ضربان قلب فرد نظارت خواهد کرد.
جراحی دندان چقدر طول می‌کشد؟
پاسخ به این سوال بستگی به نوع بیماری یا آسیب تحت درمان دارد. کشیدن یک دندان آسیب دیده می‌تواند حدود ۳۰ دقیقه طول بکشد. در روش‌های پیچیده تر می‌تواند ۲ یا ۳ ساعت یا حتی بیشتر طول بکشد. همچنین، بسته به ماهیت و وسعت بیماری تحت درمان، ممکن است نیاز به مراجعه بعدی به دندانپزشک برای تکمیل جراحی باشد.
مدت زمانی که نیاز دارید در مطب دندانپزشکی بمانید به پیچیدگی جراحی و نوع بیهوشی یا آرامبخش دندان مورد استفاده بستگی دارد. برای اقدامات جزئی، باید بتوانید مدت کوتاهی پس از جراحی حرکت کنید و خودتان رانندگی کنید. دهان شما مدتی طول می‌کشد تا بی حسی را از دست بدهد. اگر بیهوشی عمومی یا آرامبخش دارید، باید تا زمانی که کاملاً بیدار و هوشیار باشید در مطب بمانید. شخصی باید شما را به خانه برساند و تا زمانی که دارو از بین برود در کنار شما بماند.
بعد از جراحی دندان چه انتظاری داریم؟
پس از یک روش دندانپزشکی، دستورالعمل‌هایی در مورد مراقبت‌های بعدی دریافت خواهید کرد. برای تسکین درد، تسریع در بهبودی و جلوگیری از عفونت به شما دارو داده می‌شود. همچنین در مورد اقدامات احتیاطی که باید در طول دوره نقاهت انجام دهید، توضیح داده می‌شود. ممکن است لازم باشد مراقب آنچه می‌خورید و می‌نوشید باشید یا اقداماتی را برای جلوگیری از عوارضی مانند عفونت یا خشکی حفره انجام دهید. این عارضه جانبی جراحی معمولاً خفیف است و اغلب چند روز طول می‌کشد.
دلایل رایج جراحی دندان
- پوسیدگی وسیع دندان
- قرار دادن انواع ایمپلنت‌های دندانی
- دندان‌های شکسته
- بیماری لثه
- از دست دادن دندان
- اختلالات فک
- تومورها (هم بدخیم و هم خوش خیم)
تفاوت کشیدن دندان و جراحی دندان چیست؟
کشیدن دندان ساده به معنی بیرون آوردن دندانی است که دندانپزشک می‌تواند در دهان شما ببیند. دندانپزشکان عمومی معمولاً پس از استفاده از یک بی حس کننده موضعی روی لثه‌های نزدیک محل استخراج، کشیدن‌های ساده را انجام می‌دهند تا هر گونه ناراحتی را برای بیمار به حداقل برسانند.
دندانپزشک از آسانسور دندان برای شل کردن دندانی که باید کشیده شود استفاده می‌کند. سپس دندان را با فورسپس دندانی می‌گیرد. در این حالت آن را به جلو و عقب حرکت می‌دهند تا زمانی که رباط پریودنتال به اندازه کافی لق شود یا بشکند تا امکان خروج دندان از استخوان آلوئول شما فراهم شود. در این مرحله دندانپزشک باید فشار ثابتی را اعمال کند و در عین حال به آرامی‌دندان را با فورسپس بکشد.
اما کشیدن دندان از طریق جراحی شامل دندان‌هایی است که از داخل دهان قابل مشاهده یا به راحتی قابل دسترسی نیستند. دندان‌ها اغلب قابل رویت نیستند زیرا هنوز از لثه شما بیرون نیامده اند یا زیر دندان‌های دیگر نهفته شده اند. کشیدن دندان عقل نمونه رایج کشیدن دندان با جراحی است. از آنجایی که کشیدن جراحی ذاتاً پیچیده‌تر و تهاجمی‌تر از کشیدن ساده است، معمولاً توسط جراحان دندانپزشک تحت بیهوشی عمومی در کلینیک دندانپزشکی استاندارد و مجهز انجام می‌شود.
مراحل کشیدن دندان به روش جراحی
برای کشیدن دندان به روش جراحی، بافت‌های اطراف دندان را برش می‌دهند تا بتوانند به آن دسترسی پیدا کنند. بافت‌هایی که باید باز یا برداشته شوند شامل لثه نرم، سایر بافت‌های نرم یا بخش‌هایی از استخوان فک است. دندانپزشکان برای دسترسی به دندانی که قرار است کشیده شود از مته‌ها و در برخی موارد از لیزرهای بافت نرم و سخت استفاده می‌کنند.
بسیاری از کشیدن‌های جراحی پیچیده هستند زیرا دندان را نمی‌توان به صورت یک تکه برداشت. در چنین شرایطی، دندانپزشک قبل از برداشتن هر قطعه به صورت جداگانه، دندان را در حالی که هنوز در جای خود است به قطعات کوچکتر تقسیم می‌کند.
عوارض جراحی و کشیدن دندان
کشیدن دندان یک روش استاندارد و معمولی برای دندانپزشکان عمومی و به ویژه برای جراحان دندان است. هر روشی با خطر عوارضی مانند عفونت، التهاب و درد همراه است. به همین ترتیب پیچیده‌ترین روش‌های جراحی مستلزم افزایش خطر عوارض هستند. در هر دو روش ممکن است عوارض مشابهی مانند موارد زیر ایجاد شود.
- اگر لخته روی محل استخراج کنده شد، حفره خشک به وجود می‌آید.
- به دلیل عوارض جانبی داروها بهبودی با تاخیر یا طولانی مدت انجام می‌شود.
- مرگ استخوان ثانویه در بیمارانی که تحت پرتودرمانی در اطراف سر و گردن قرار گرفته اند.
